Hangover ή σύνδρομο υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ είναι το άρθοισμα ανεπιθύμητων φυσιολογικών συνεπειών μετά την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Στις μέρες μας το φαινόμενο είναι συχνό λόγω της κατάχρησης αλκοόλ ειδικά στους νέους με μεγάλες συνέπειες κοινωνικο-οικονομικές. Hangover χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία το άτομο βιώνει μια «γενική δυστυχία» με συμπτώματα υπνηλίας, προβλήματα συγκέντρωσης, ξηροστομία, γαστρεντερικές ενοχλήσειες, εφίδρωση, ναυτία, υπερδιέγερση και άγχος.

Το hangover, τα συμπτώματα που το συνοδεύουν και η ένταση αυτών εξαρτάται από άτομο σε άτομο κι από την κατάσταση που βρίσκεται ο οργανισμός. Επί πλέον το hangover εξαρτάται από τον τύπο του αλκοολούχου ποτού και από την ποσότητα που καταναλώθηκε. Συνήθως τα συμπτώματα ξεκινούν μετά από ώρες από τον τερματισμό της λήψης αλκοόλ όταν η συγκέντρωση αλκοόλ έχει μειωθεί.

Λίγο χρόνο μετά την κατανάλωση αλκοόλ το ήπαρ μπαίνει σε λειτουργία. Το ένζυμο αφυδρογονάση αλκοόλης (ΑDH) μεταβολίζει την αιθανόλη σε τοξική ακεταλδεϋδη. Από εκεί το ηπατικό ένζυμο αφυδρογονάση αλδεϋδης (ALDH) μεταβολίζει την ακεταλδεϋδη σε οξικό άλας (acetate) μια λιγότερο τοξική ένωση που διασπάται σε νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Τα συμπτώματα του hangover αποδίδονται σε διάφορους παράγοντες περιλαμβανομένων της απευθείας φυσιολογικής δράσης του αλκοόλ στον εγκέφαλο και άλλα όργανα, στις δράσεις των προϊόντων του μεταβολισμού του αλκοόλ όπως η ακεταλδεϋδη και σε άλλους παράγοντες όπως διάφορες βιοδραστικές ουσίες που υπάρχουν ως προσμίξεις στο αλκοολούχο ποτό, στα χαρακτηριστικά και τις συνέπειες του ατόμου (λήψη φαρμάκων, μειωμένη λήψη τροφής, προσωπικότητα, ιστορικό αλκοολισμού).

ΑΜΕΣΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛ (ΑΙΘΥΛΙΚΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ)

Η άμεση δράση του αλκοόλ συμβάλλει στο hangover με διάφορους τρόπους:

ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ: Αρχικώς προκαλεί αφυδάτωση έχοντας δράση διουρητική προωθώντας την παραγωγή των ούρων αναστέλλοντας την έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης ή βασοπρεσίνης. Επίσης ο εμετός, η διάρροια που μπορεί να προκληθούν κατά την διάρκεια του hangover συμβάλλουν στην αποβολή υγρών και στην ανισορροπία ηλεκτρολυτών.

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕΙΣ: Το αλκοόλ ερεθίζει το στομάχι και το έντερο προκαλώντας φλεγμονή. Υψηλά επίπεδα αλκοόλ μπορούν να παράγουν λιπώδες ήπαρ ως αποτέλεσμα της συσσώρευσης λιπαρών ενώσεων, των τριγλυκεριδίων στα ηπατικά κύτταρα. Επιπρόσθετα το ακλοόλ προκαλεί έκκριση στο πάγκρεας, στο έντερο και γαστρικού οξέος. ‘Ολα αυτά μεταφράζονται σε κοιλιακό πόνο, ναυτία και εμετό.

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ: Σημαντικές αλλαγές στην μεταβολή κατάσταση του ύπατος και άλλων οργάνων λαμβάνει χώρα σε απάντηση της παρουσίας αλκοόλ στο σώμα και καταλήγουν σε υπογλυκαιμία. Ο μεταβολισμός του αλκοόλ οδηγεί σε λιπώδες ύπαρ και παράγεται ένα ενδιάμεσο προϊόν το γαλακτικό οξύ στα βιολογικά υγρά. Τα παραπάνω αναστέλλουν την παραγωγή γλυκόζης. Επειδή η γλυκόζη είναι η κύρια ενεργειακή πηγή του εγκεφάλου, η υπογλυκαιμία συμβάλλει στην δημιουργία συμπτωμάτων hangover όπως κούραση, εξάντληση και διαταραχές διάθεσης.

ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΡΥΘΜΩΝ: Παρ’ όλο που το αλκοόλ έχει ηρεμηστικές ιδιότητες, η κόπωση που παρατηρείται κατά την διάρκεια του hangover καταλήγει σε διαταραχές ύπνου. Η δηλητηρίαση από το αλκοόλ επεμβαίνει στους κιρκαδιανους ρυθμούς όπως στην νυχτερνή έκκριση της αυξητικής ορμόνης που είναι σημαντική στην οστική ανάπτυξη και την πρωτεϊνοσύνθεση. Επίσης το ακλοόλ προκαλεί αύξηση της έκκρισης της αδρενοκορτικότροπο ορμόνη (ACTH) η οποία διεγείρει την αποδέσμευση της κορτιζόλης, ορμόνης που παίζει ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και στην κατάσταση στρές που βιώνει ο οργανισμός.

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ: Η υπερβολιή λήψη ακλοόλ προκαλεί αγγειοδιαστολή και κατά συνέπεια πονοκέφαλο. Το ακλοόλ επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές και τις ορμόνες που εμπλέκονται στην παθογένεση του πονοκεφάλου.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΚΛΟΟΛ:

Η ακεταλδεϋδη είναι μια ουσία χημικά δραστική που προκαλεί τοξικές δράσεις όπως ταχυκαρδία, ναυτία, εμετό, εφίδρωση.

ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΠΡΟΣΜΙΞΕΙΣ: Τα περισσότερα ακλοολούχα ποτά περιέχουν μικρές ποσότητες βιοδραστικών ουσιών πέρα από την αιθυλική ακλοόλη (αλκοόλ). Αυτές οι ενώσεις συμβάλλουν στην γεύση, στην οσμή και στην εμφάνιση των αλκοολούχων ποτών. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι προσμίξεις συμβάλλουν στα συμπτώματα του hangover. Η έρευνα έδειξε ότι τα ποτά που έουν καθαρό ακλοόλ όπως τζίν ή βόντκα προκαλούν λιγότερα περιστατικά hangover σε σύγκριση με ποτά που περιέχουν μεγάλο αριθμό προσμίξεων όπως το ουίσκι, το μπράντυ, το κόκκινο κρασί. Μια συγκεκριμένη πρόσμιξη που εμπλέκεται στα συμπτώματα του hangover είναι η μεθανόλη. Τα προϊόντα της βιομετατροπής της μεθανόλης, η φορμαλδεϋδη και το μεθανικό οξύ είναι πολύ τοξικά προϊόντα και υψηλές συγκεντρώσεις τους μπορεί να προκαλέσουν τύφλωση και θάνατο.

ΧΡΗΣΗ ΑΛΛΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Το κάπνισμα επηρεάζει καθώς και η χρήση άλλων φαρμάκων.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα επεισόδι hangover είναι πιο συχνά σε ανθρώπους με ιδιαίτερα στοιχεία προσωπικότητας όπως τα άτομα με θυμό και ευθιξία.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΗΑΝGOVER

Οι επεμβάσεις για την μείωση της έντασης του hangover είναι αρχικώς η κατανάλωση φρούτων και χυμών ή άλλων τροφίμων που περιέχουν φρουκτόζη. Επίσης η κατανάλωση τροφών που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες όπως τόστ και κράκερς μπορούν να αντισταθμίσουν την υπογλυκαιμία και να ανακουφίσουν την ναυτία. Επί πλέον ο ύπνος είναι απαραίτητος για να αντιμετωπιστεί η εξάντληση και η κατανάλωση υγρών βοηθεί να αναπληρώσει την αφυδάτωση.

Όσον αφορά στα φάρμακα, για την συμπτωματική ανακούφιση του hangover, τα αντιόξινα βοηθούν στην ναυτία και στην γαστρίτιδα. Η ασπιρίνη και τα αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή μειώνουν τον πονοκέφαλο αλλά χρειάζονται προσοχή διότι αυτά τα φάρμακα προκαλούν γαστρικό ερεθισμό . Η παρακεταμόλη επίσης θέλει προσοχή κατά την διάρκεια του hangover διότι ο μεταβολισμός του ακλοόλ αυξάνει την ηπατοτοξικότητα της παρακεταμόλης.

Υπάρχουν επίσης φυσικά προϊόντα που μπορεί να βοηθήσουν. Το φυτικό προϊόν LIV 52 απο την σειρά της Αγιουβερδικής εναλλακτικής θεραπευτικής έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα συμπτώματα hangover κατά 50%. Τέλος οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η καφεϊνη δρά κατά της αιθανολης, του καθαρού οινοπνεύματος που μένει στον οργανισμό μετά τη μέθη.

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι ένα φαινόμενο που έχει προσλάβει διαστάσεις «μάστιγας» στην εποχή μας. Το αλκοόλ είναι ουσία με τοξικότητα και οι επιπτώσεις της κατάχρησης έχει συνέπειες στην υγεία βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η ενημέρωση, η πρόληψη και η κατανάλωση με μέτρο των αλκοολούχων ποτών είναι οι ενέργειες που χρειάζονται για την αποφυγή του hangover.

Xαλίτσιος Χρήστος

Φαρμακοποιός

Κιλκίς

Tweet