Του Δημήτρη Αγαθόπουλου.

Ήταν καλοκαίρι του 2014 όταν τα καραβάνια των προσφύγων, ακολουθώντας τις γραμμές του τρένου, διέσχιζαν τους νομούς Θεσσαλονίκης και Κιλκίς  για να περάσουν στην γείτονα χώρα, στο διάβα τους προς την  ‘’γη της επαγγελίας’’, τις χώρες της βόρειας Ευρώπης.  Στην αρχή ήταν σχετικά εύκολα. Παρά την ταλαιπωρία τους, τα κατάφερναν να περάσουν τα σύνορα και περίπου ένα εκατομμύριο πρόσφυγες κατευθύνθηκαν στο βορρά μέσου του δρόμου των Βαλκανίων.

Ώσπου άρχισαν να μπαίνουν οι φραγμοί από τα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και όχι μόνο, στην ασταμάτητη ροή των προσφύγων. Με πρόσχημα την νομιμοποίηση και την καταγραφή των προσφύγων, ένα -ένα τα κράτη  έκλειναν τα σύνορά τους, ενώ τα καραβάνια των προσφύγων μέσω των Ελληνικών νησιών συνέχιζαν την πορεία τους. Οι πρόσφυγες, μπαίνοντας στην Ελλάδα, είχαν ένα μόνο προορισμό την ‘’ΕΙΔΟΜΕΝΗ’’. Πάνω σε αυτό το όνομα ως ελπίδα και ταυτόχρονα όνειρο για να περάσουν στην ‘’πολιτισμένη Ευρώπη’’, διακινήθηκαν από τους εμπόρους διακινητές, εκατομμύρια των εκατομμυρίων. Και ήταν προσχηματική η αιτιολόγηση του κλεισίματος των συνόρων, διότι κανένα κράτος δεν ήταν έτοιμο οργανωτικά να τους δεχτεί εξασφαλίζοντάς τους νομιμοποιητικά έγγραφα. Κάτι που το απαιτούσαν όμως από την Ελλάδα, προσφέροντας μάλιστα και βοήθεια, η οποία  ποτέ δεν ήρθε ή ήρθε ελάχιστη.

Με το κλείσιμο των συνόρων, ήρθε η συμφωνία με την ΕΕ και την Τουρκία και βάσει αυτής της άδικης, για την χώρα μας συμφωνία, η Ελλάδα έπρεπε να σηκώσει το μεγαλύτερο αν όχι όλο το βάρος του μεταναστευτικού προβλήματος.  Τότε ήρθαν τα δύσκολα για τα νησιά μας αλλά και για την ΕΙΔΟΜΕΝΗ. Ήρθε και ο χειμώνας του 2015. Δεκαπέντε έως είκοσι χιλιάδες κόσμος στα αντίσκηνα στα σύνορα της Ειδομένης, μέσα στο κρύο και στην λάσπη. Ένα απέραντο  πεδίο προς εκμετάλλευση, από διακινητές, από εμπόρους, από διάφορες οργανώσεις, από πολιτικούς, από εκδρομείς που έρχονταν να δουν το θέαμα και ότι μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου.

Στιγμές εκμετάλλευσης για κάποιους, αλλά και στιγμές ηρωισμού και ανιδιοτελούς προσφοράς για κάποιους άλλους. Ήμασταν όλοι εκεί, εθελοντές, οργανώσεις από όλη την βόρεια Ελλάδα και το εξωτερικό, γιατροί, φαρμακοποιοί, νοσηλεύτριες, απλός κόσμος που πρόσφερε ότι μπορούσε. Ο κόσμος του Κιλκίς άνοιξε τα σπίτια του για να σώσει ζωές, αλλά και να σώσει την αξιοπρέπεια της χώρας μας. Ήταν το χρέος των ανθρώπων του τόπου μας για όσα πέρασαν οι παππούδες μας πριν από 100 χρόνια. Ήταν το χρέος των Ποντίων για ότι έκαναν οι Σύριοι τότε ενσωματώνοντας 17000 πόντιους που γλύτωσαν από τις πορείες θανάτου του Κεμάλ. Για ότι έγινε στην ΕΙΔΟΜΕΝΗ και στα Νησιά μας  η ιστορία θα το γράψει με χρυσά γράμματα, ή μάλλον ήδη το έχει καταγράψει.

Η ΕΙΔΟΜΕΝΗ ήταν ένα σχολείο για όλους μας, όμως έπρεπε να εκτονωθεί η κατάσταση και έτσι έγινε χωρίς να ανοίξει μύτη. Η λύση για εκείνη την ώρα ήταν η άμεση μεταστέγασή τους σε καταυλισμούς όπου μπορούσαν να δημιουργηθούν. Η πολιτεία ανταποκρίθηκε σχετικά σύντομα, με πολλά όμως λάθη και παραλήψεις. Λάθη που προέκυπταν από την απειρία της χώρας μας να διαχειριστεί τέτοιων διαστάσεων πρόβλημα, από την πρόχειρη επιλογή των καταυλισμών, από έλλειψη προσωπικού με ανάλογες εμπειρίες, από λάθος επιλογές προσώπων κ.ά. Και εκεί στους καταυλισμούς το πρώτο διάστημα την παρτίδα την έσωσαν οι ίδιοι εθελοντές, ο κόσμος της προσφοράς, οι υγειονομικοί και κάποιες ΜΚΟ ( όχι δυστυχώς όλες). Η προσφορά όλων μας στους καταυλισμούς του Χέρσου και της Ν. Καβάλας ήταν μονόδρομος και αυτό έγινε.

Όμως αυτή η λύση των καταυλισμών – γκέτο δεν μπορούσε να πάει μακριά και δεν μπορεί να πάει μακριά. Η δημιουργία των γκέτο δεν έδωσε και δεν πρόκειται να δώσει λύσεις στο πρόβλημα, το οποίο από ότι φαίνεται η χώρα θα πρέπει να το διαχειριστεί για πολλά χρόνια, για όσους περιμένουν την μετεγκατάστασή τους σε άλλη χώρα ή θα αιτηθούν ασύλου στην χώρα μας και δεν θα είναι λίγοι. Η εμμονή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για την δημιουργία καταυλισμών, για πολλούς  λόγους είναι ανεξήγητη όταν η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης  του προβλήματος είναι η ενσωμάτωση στις τοπικές κοινωνίες κατανέμοντας αναλογικά αυτές τις 60000 προσφύγων, που εκτιμάται ότι θα μείνουν στην χώρα, σε όλη την επικράτεια, εξαιρώντας κάποιες ευαίσθητες περιοχές. Μόλις τελευταία και μετά από αδιέξοδα και πιέσεις άρχισαν να παρουσιάζονται δειλά- δειλά δηλώσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Ακόμη όμως  για το υπουργείο το βάρος πέφτει στους καταυλισμούς.

Το Κιλκίς όμως δεν τους άκουσε και δεν τους περιμένει. Οι πρωτοπόροι της Ειδομένης, του Χέρσου και της Ν. Καβάλας πήραν την υπόθεση στα χέρια τους  και παρά τους δισταγμούς του Υπουργείου, υλοποιούν στο Κιλκίς και στην Παιονία προγράμματα για την ενσωμάτωση των προσφύγων. Τα αποτελέσματα εξέπληξαν και τους πιο δύσπιστούς.  Εδώ και πέντε μήνες  ενσωματώθηκαν 350 πρόσφυγες στην πόλη του Κιλκίς, με ένα υποδειγματικό τρόπο που δεν έδωσε περιθώρια για ρατσιστικές συμπεριφορές στις τοπικές κοινωνίες αλλά ούτε και στα σχολεία. Τα οφέλη από μια τέτοιου είδους αντιμετώπιση δεν είναι μόνο η ομαλή ένταξή τους, ο οποίος πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος. Η υλοποίηση   αυτών των προγραμμάτων προϋποθέτει θέσεις εργασίας με εξειδικευμένο προσωπικό και το κόστος διαβίωσής των περνάει στους ιδιοκτήτες των ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων και στα καταστήματα της περιοχής όπου διαβιούν και όχι στους εργολάβους των καταυλισμών.

Η αναλογική κατανομή αυτών των 60.000 προσφύγων, ή του μεγαλύτερου μέρους αυτών, σε όλους τους  δήμους της χώρας είναι η ενδεδειγμένη λύση. Λύση  την  οποία όταν  είδαν κάποιοι υπουργοί και κάποιες οργανώσεις, την υιοθέτησαν και την έκαναν σημαία τους πιέζοντας και το υπουργείο σε αυτήν την κατεύθυνση.

Η οργάνωση ΟΜΝΕΣ στο Κιλκίς δείχνει τον δρόμο αλλά και τον τρόπο για την ομαλή διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος  στην χώρα.

Ήδη κάτι άρχισε να αλλάζει με την πρόσκληση των υπευθύνων της οργάνωσης στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, σήμερα Παρασκευή 24-03-17, για να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα του προγράμματος και τις μελέτες για άλλους 11 δήμους της βόρειας Ελλάδας.

Επίσης οι Αλληλέγγυοι της Θεσσαλονίκης ξεκινούν τα δικά τους προγράμματα σε συνεργασία με τρεις δήμους της Θεσσαλονίκης.