Του Γιώργου Βότση.

Χαράς ευαγγέλια! Υστερα από δέκα ολόκληρα χρόνια υπάρχει ελπίδα να μάθουμε, επιτέλους, πόσο μας κόστισε η καθολική, σχεδόν, απερισκεψία, η παλλαϊκή παραζάλη, η εθνική ντόπα της Ολυμπιάδας, που θα την πληρώνουμε μια ζωή. Δεν διέταξε, βέβαια, έρευνα η κυβέρνηση -πέντε κυβερνήσεις, έκτοτε, δεν φιλοτιμήθηκαν, θα το “κανε η σημερινή, με συγκυβερνήτη τον υπόλογο και για ολυμπιακά έργα Ευ. Βενιζέλο;

Την «επιστημονική και λεπτομερή μελέτη» παρήγγειλε, δαπάναις της, η Γιάννα Αγγελοπούλου στο ΙΟΒΕ, που ανέλαβε να την έχει έτοιμη ώς το τέλος του χρόνου. Επιτελάρχης της Ολυμπιάδας, επαίρεται, και με το δίκιο της, για την άψογη διεξαγωγή της στον αγωνιστικό στίβο και την οργανωτική λειτουργία. Αλλά δεν της φτάνει. Ενοχλείται σφόδρα, όπως εδραιώνεται η πεποίθηση των πολλών ότι με την Ολυμπιάδα τής αφροσύνης τρίτωσε το όργιο των μεγάλων σκανδάλων (προηγήθηκαν τα Εξοπλιστικά και το Χρηματιστήριο) με τους «εκσυγχρονιστές» του Κ. Σημίτη στην εξουσία. Σκανδάλων, που επιτάχυναν δραματικά την πορεία της χώρας προς τον γκρεμό της χρεοκοπίας…

Ικανότατη και αποφασιστική η Γιάννα Αγγελοπούλου δεν πολυσκοτιζόταν να ξοδεύει αβέρτα, προκειμένου να πετύχει το στόχο της. Μαθημένη, από τα μικράτα της, με πάρα πολλά λεφτά, έδειχνε να της διαφεύγει, σαν ασήμαντη λεπτομέρεια, ότι την περιέβαλλαν ακόρεστα λαμόγια και ότι δεν δαπανούσε από το χρηματοκιβώτιο του συζύγου της. Ακόμη δεν φαίνεται να το έχει συνειδητοποιήσει. Και επιζητεί οψίμως την κοστολόγηση για να αποδείξει τον ισχυρισμό της ότι από την ολυμπιακή περιπέτεια βγήκε και οικονομικά ωφελημένος ο τόπος…

Αλλά τα στοιχεία είναι αμείλικτα -όπως σίγουρα θα προκύψει και από τη μελέτη του ΙΟΒΕ, αν είναι αντικειμενική και αξιόπιστη. Σε τεκμηριωμένο άρθρο του στην τελευταία «Κυριακάτικη Ε», ο Γιάννης Ψαράκης επικαλείται έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, κατά την οποία αναφέρεται πως σημειώθηκε υπέρβαση 97% στο προϋπολογισμένο κόστος των Ολυμιακών Αγώνων της Αθήνας. Κόστος που -όπως γράφει- κατά τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις έφθασε τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια (περίπου 10 δισ. ευρώ), όταν τα έσοδα δεν ξεπέρασαν τα 2 δισ. δολάρια, ήτοι μόλις το 15% των εξόδων…

Το άρθρο περιλαμβάνεται σε αφιέρωμα υπό τον τίτλο «10 χρόνια από την Ολυμπιάδα των 10 δισ.». Αφιέρωμα μάλλον ατυχές, που αδικεί και την ιστορία αυτής της εφημερίδας, ως προς την αντιμετώπιση της νέας Μεγάλης Ιδέας και τον πρωταγωνιστή σ” αυτήν αλησμόνητο και αγαπημένο Φίλιππο Σύριγο.

Σε ανυπόγραφο κείμενο γράφεται:

«Ως εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας (…) η «Ε» δεν ήταν κατά των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Συρίγος, βέβαια, είχε τις απόψεις του τις οποίες έγραφε χωρίς ποτέ ουδείς να τον εμποδίσει (…) Ο Φίλ. Συρίγος είχε επιλέξει εξαρχής να κρατήσει συνειδητά κριτική στάση απέναντι στους Αγώνες…».

Δύο οι παρατηρήσεις:

1. Η «Ε», ευτυχώς, και στην Ολυμπιάδα δεν είχε «γραμμή» – ούτε υπέρ ούτε κατά. Ασφαλώς δεν έμεινε ανεπηρέαστη από την εθνική παραζάλη και υπερτερούσαν τα κείμενά της, που αντανακλούσαν το πανηγυρικό κλίμα της εποχής. Αλλά και ήταν μία από τις δύο εφημερίδες (η άλλη ήταν ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος») με τα περισσότερα και δριμύτερα άρθρα και σχόλια κατά της μεγάλης φενάκης.

2. Ο Φίλιππος δεν είχε, απλώς, «κριτική στάση απέναντι στους Αγώνες» (όπως όφειλαν να έχουν όλοι οι δημοσιογράφοι και όλοι οι πολίτες). Αλλά αγρίως επικριτική και καταγγελτική. Και όχι μόνο για το άθλιο ντόπινγκ…

Και δεν ήταν, ευτυχώς, μόνος…

Ογράφων σεμνύνεται ότι δεν ανήκει στους επιμηθείς. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1990, λοιπόν, δημοσίευε στην «Ε» υπό τον τίτλο «Το εθνικό χαρακίρι στο Τόκιο» άρθρο βέβηλο κατά της εθνικής ομοψυχίας και προβοκατόρικο, όταν οι ντοπαρισμένοι πανέλληνες, με κομμένη την ανάσα, αγωνιούσαν, αν την επομένη ο αργυρώνητος συρφετός των «αθανάτων» της ΔΟΕ θα ανέθετε στην Αθήνα να οργανώσει το ιωβηλαίο της «Χρυσής Ολυμπιάδας». Τον τότε πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη συνόδευαν στο υπερπλήρες αεροσκάφος και τρανταχτά ονόματα: Μίκης Θεοδωράκης, Μελίνα Μερκούρη και Αντ. Τρίτσης ανάμεσά τους… Τον συνόδευαν, επίσης, οι ευχές -να γυρίσει τροπαιούχος- του Ανδρέα Παπανδρέου και του Χαρ. Φλωράκη. Με μόλις 1.300 υπογραφές το κείμενο των «αντιφρονούντων» προς τον ανεκδιήγητο πρόεδρο της ΔΟΕ Σάμαρανκ -τόσοι όλοι κι όλοι θα ήταν και το 2004…

Κόντρα σ” αυτό το τσουνάμι, η αφεντιά μου χαρακτήριζε αποτρόπαιο έγκλημα για τον τόπο την ανάληψη της Ολυμπιάδας:

* «Εγκλημα για την ετοιμόρροπη οικονομία μας, για το οποίο μόνον οι αετονύχηδες μπορούν να τρίβουν τα χέρια τους μπροστά στο μεγάλο φαγοπότι…».

* «Εγκλημα για την εγκαταλελειμμένη ύπαιθρο, αφού η Αττική θα απορροφήσει τις δημόσιες και τις ιδιωτικές επενδύσεις…». Και

* «Εγκλημα για την Αθήνα. Χαριστική βολή για την ασφυκτιούσα τερατούπολη, που θα επιβαρυνθεί με τσιμεντένιους όγκους άχρηστων για τη λειτουργία της έργων…» (πού να φανταζόμουν τότε τι κουφάρια θα άφηναν πίσω τους οι γύπες, που ασέλγησαν ανελέητα στο αττικό τοπίο).

Ολα αυτά, εμπλουτισμένα σε επιχειρηματολογία, τα επανέλαβα επανειλημμένα πριν και κατά την Ολυμπιάδα του 2004.

Τι απ” όλα δεν επαληθεύτηκε;

Αφησα για το τέλος να κακοκαρδίσω τον φίλο Γιάννη Τριάντη για το άρθρο του στο ίδιο αφιέρωμα.

Είχε, λέει, η Ελλάδα για να αναμορφωθεί «μια θαυμάσια ευκαιρία, ίσως τη μεγαλύτερη από συστάσεως του ελληνικού κράτους, αλλά την έχασε…» -και διότι της έλαχε πρωθυπουργός ο «ολίγιστος» και «τραγικός» Κ. Σημίτης…

Αλλά αν η εθνική ιδεοληψία εκείνης της εποχής αποδείχτηκε τραγικά επικίνδυνη, τι άλλο είναι τώρα εάν τη νοσταλγούμε;

«Με τόση γνώση, ποια συγγνώμη;» θα ξανάγραφε ένας Τ.Σ. Ελιοτ…

Άρθρο στην Ελευθεροτυπία