Ω3: Τα απαραίτητα λιπαρά

Τα ω λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα

Γράφει ο Χρήστος Χαλίτσιος *

Στην λαϊκή συνείδηση οι λιπαρές τροφές έχουν αρνητική έννοια. Επικρατεί η άποψη, ότι η μειωμένη λήψη λιπαρών τροφών είναι ευεργετική για την υγεία καθώς και για το βάρος μας.

Σε μία ισορροπημένη διατροφή όμως πρέπει να περιλαμβάνονται και οι λιπαρές τροφές, καθώς παρουσιάζουν πολλές βιολογικές δράσεις που είναι σημαντικές για τον οργανισμό.

Τα λίπη γενικώς χωρίζονται σε ζωϊκά όπως το βούτυρο και το λίπος του κρέατος που είναι στερεά, και σε φυτικά όπως το ελαιόλαδο που είναι υγρά. Η κατανάλωση λίπους πρέπει να γίνεται με μέτρο. Η υπερβολική λήψη οδηγεί σε βιολογικές ανισορροπίες και συνεπώς σε παθολογίες.

Από χημικής άποψης τα κύρια συστατικά των λιπών είναι γλυκερίνη και τα λιπαρά οξέα. Αυτό που διαφοροποιεί τα ζωικά λίπη από τα φυτικά έλαια είναι το είδος των λιπαρών οξέων που περιέχουν.

Υπάρχουν τρείς κατηγορίες λιπαρών οξέων: Στα κορεσμένα υπάρχουν μόνο απλοί χημικοί δεσμοί μεταξύ ατόμων του άνθρακα, στα μονοακόρεστα υπάρχει ένας διπλός, ενώ στα πολυακόρεστα υπάρχουν δύο ή περισσότεροι διπλοί δεσμοί.

Όλες οι λιπαρές τροφές περιέχουν σε διαφορετική αναλογία κορεσμένα και ακόρεστα λιπαρά οξέα. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό σε ακόρεστα λιπαρά που περιέχονται σε μία τροφή τόσο πιό λεπτόρευστη είναι, δηλαδή έλαιο.

Αντίθετα, αν υπερέχουν τα κορεσμένα το λίπος είναι στερεό. Η υδρογόνωση των λιπαρών τροφών που προκύπτει από την βιομηχανική διαδικασία παραγωγής καθώς και από το τηγάνισμα (οξείδωση) σε υψηλές θερμοκρασίες παράγει τα τρανς (trans) λιπαρά που είναι επιζήμια για την υγεία μας.

Τα τράνς λιπαρά δημιουργήθηκαν τεχνητά για να αποτελέσουν φθηνό εναλλακτικό μέσο, κυρίως στα φυτικά λιπαρά επάλειψης καθώς και γιά να αυξήσουν την διάρκεια ζωής του προϊόντος και να μειώσουν τις απαιτήσεις ψύξης για την διατήρησή του.

Ωμέγα λιπαρά οξέα (απαραίτητα)

ω3 ακόρεστα λιπαρά οξέα Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς χωρίς αυτά δεν μπορεί να επιβιώσει. Αποτελούν την πιο αποδοτική μορφή ενέργειας για τον οργανισμό. Ο ίδιος ο άνθρωπος δεν είναι σε θέση να τα συνθέσει και πρέπει να τα λάβει αποκλειστικά από την διατροφή, γι’ αυτό και ονομάζονται απαραίτητα.

Η ονοματολογία των παραπάνω λιπαρών που χρησιμοποιείται γιά την διάκρισή τους βασίζεται στην χημική θέση του διπλού δεσμού στο μόριο. Έτσι έχει καθιερωθεί η κατηγοριοποίηση ως ω-3, ω-6 και ω-9. Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στα ιχθυέλαια και στα λίπη ψαριών.

Βιολογικός ρόλος των ω λιπαρών

Τα ω λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την σωστή λειτουργία και την ακεραιότητα των κυτταρικών μεμβρανών ρυθμίζοντας την ρευστότητά τους αλλά και στον σχηματισμό των υποδοχέων. Επίσης τα ω λιπαρά ελέγχουν την παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων και συνεπώς της ανοσολογικής απάντησης.

Ρυθμίζουν τα συμπτώματα ορισμένων αντιδράσεων ευαισθησίας όπως οι αλλεργίες, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση,ελαττώνουν τον πόνο, την έκκριση ορμονών και εμποδίζουν την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.

Τα κυριότερα ω-3 είναι τα ΕΡΑ (εικοσαπεντανοϊκό οξύ) και DHA (εικοσαδυοεξανοϊκό οξύ) και βρίσκονται κυρίως στα ψάρια και στα ιχθυέλαια. Το πιό σημαντικό ω-6 είναι το λινελαϊκό οξύ. Οι ευεργετικές δράσεις του αποδίδονται στο προϊόν του μεταβολισμούτου γ-λινολενικό οξύ GLA.

Τα ω-3 και τα ω-6 χρησιμοποιούν στον μεταβολισμό τους τα ίδια ένζυμα, συνεπώς είναι ανταγωνιστικά.Για να εξασφαλιστεί η σωστή παραγωγή των μεταβολιτών η διατροφική λήψη τους πρέπει να είναι στην κατάλληλη αναλογία που πρέπει να είναι ω-6/ω-3 4 προς 1.

ω-3  ΕΡΑ (εικοσαπεντανοϊκό οξύ) DHA (εικοσαδυοεξανοϊκό οξύ) βρίσκονται στα ψάρια και στα ιχθυέλαιαΤα ω-6 υπάρχουν σε επάρκεια συνήθως στη διατροφή μας ενώ τα ω-3 είναι σε έλλειμα.Συνεπώς η διατροφή μας πρέπει να εμπλουτιστεί με ω-3 τα οποία υπάρχουν σε λιπαρά ψάρια ανοικτής θάλασσας αλλά και σε εμπλουτισμένα και βιολειτουργικά τρόφιμα.

Βιοχημικώς τα ω-3 και τα ω-6 αποτελούν πρόδρομες ενώσεις για τα εικοσανοειδή. Η σύνθεση των εικοσανοειδών αποτελεί από τις πιό σπουδαίες διαδικασίες και επηρεάζει τον οργανισμό στην ολότητά του.

Στην βιβλιογραφία τα εικοσανοειδή διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, τα «καλά» και τα «κακά», τα οποία έχουν πολλαπλές δράσεις σε βιοχημικές διαδικασίες όπως η σύνθεση βιομορίων στην λειτουργία των συστημάτων του σώματος, στην ρύθμιση του πόνου και της φλεγμονής κ.α.

Στην ουσία η διάκριση «καλών» και «κακών» εικοσανοειδών είναι αδόκιμη, καθώς η δράση του, που είναι αντίθετη και συμπληρωματική, οδηγεί σε ισορροπία των οργανικών λειτουργιών που είναι η βάση της ομοιόστασης του οργανισμού.

Τα οργανικά προβλήματα εμφανίζονται όταν η διατροφή των λιπαρών τροφών δεν είναι σωστή στην αναλογία κορεσμένων - ακόρεστων λιπών με αποτέλεσμανα υπάρχει ανισορροπία στην σύνθεση εικοσανοειδών με υπερπαραγωγή εκείνων που σχετίζονται με την ευόδωση και προαγωγή της φλεγμονώδους διαδικασίας.

Ιατρικά οφέλη χρήσης ω-3

• ω3 και πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων

Οι επιδημολογικές μελέτες κατέδειξαν ότι οι πληθυσμοί που έκαναν μεγάλη κατανάλωση ψαριών όπως οι Εσκιμώοι, οι Ιάπωνες, οι κάτοικοι της Μεσογείου, είχαν μειωμένη επίπτωση θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Πιό συγκεκριμένα τα ω-3 έχουν τις εξής βιολογικές δράσεις:

  • Μειώνουν την αρτηριακή πίεση
  • Μειώνουν την φλεγμονή των αγγειακών τοιχωμάτων
  • Εχουν αντιθρομβωτική δράση, βελτιώνουν την ρευστότητα του αίματος και μειώνουν την αρτηριοσκλήρυνση
  • Εχουν αντιαρρυθμική δράση
  • Μειώνουν τα λιπίδια του αίματος

• ω3 και νευρολογικά- ψυχιατρικά νοσήματα

Το κεντρικό νευρικό σύστημα και ειδικότερα ο εγκέφαλος είναι το πλουσιότερο σε λιπίδια όργανο από τα οποία τα περισσότερα είναι ω-3. Το 60% του βάρους του εγκεφάλου είναι λίπη. Ο κυριότερος ρόλος των λιπαρών είναι η συμμετοχή στην δομή των μεμβρανών.

Τα ω-3 λιπαράοξέα ασκούν την δράση τους σε νευρολογικές-ψυχιατρικές καταστάσεις με τους εξής τρόπους:

  • Βοηθούν στην ακεραιότητα και στην σωστή λειτουργίατων μεμβρανών των νευρικών κυττάρων
  • Μειώνουν την φλεγμονώδη αντίδραση και την ανοσιακή απόκριση
  • Βοηθούν στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων κυττάρων του εγκεφάλου

Η χορήγηση ω-3 λοιπόν, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη αλλά και στην συμπληρωματική αντιμετώπιση διαταραχών του νευρικού συστήματος.

Πιό συγκεκριμένα:

  • Σύνδρομου περκινητικότητας - Δυσκολία συγκέντρωσης - Νοητικές διαταραχές
  • Κατάθλιψη: Υπάρχουν πολλά αποτελέσματα κλινικών ερευνών που έδειξαν ότι άνθρωποι, οι οποίοι λάμβαναν συμπληρώματα ω-3 λιπαρών οξέων βελτίωσαν τα συμπτώματα κατάθλιψης. Επίσης θεωρείται ότι η επιλόχεια κατάθλιψη οφείλεται σε ανεπάρκεια ω-3 λιπαρών οξέων που προκαλείται από τις ανάγκες του εμβρύου σε ω-3 τα οποία προέρχονται από τους ιστούς της γυναίκας.

• Άλλα νοσήματα

Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι τα ω-3 βοηθούν στην μείωση των αρνητικών συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας αλλά και σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως οι νόσοι Αλτσχάιμερ και Πάρκισον.

Γενικώς τα ω-3 λιπαρά οξέα βοηθούν στην αύξηση των νοητικών και πνευματικών ικανοτητων και βελτιώνουν τις ψυχικές διαταραχές.

• ω3 και δράση σε φλεγμονώδεις νόσους

Τα ω-3 έχουν αντιφλεγμονώδη δράση διότι ρυθμίζουν την παραγωγή των «καλών» εικοσανοειδών αλλά και διότι λειτουργούν και με άλλους δευτερεύοντες μηχανισμούς όπως ρυθμίζοντας την γενετική έκφραση, την παραγωγή βιοχημικών μεσολαβητών, την δράση ενζύμων. Οι παραπάνω δράσεις των ω-3 είναι οφέλιμες στην διαχείριση νόσων και διαταραχών όπως οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οστεοπόρωση κ.α.

• ω3 και καρκίνος

Η παρατήρηση ότι πληθυσμοί που ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε ψάρι είχαν χαμηλή θνησιμότητα από καρκίνο έδωσαν το ερέθισμα στην ενασχόληση των ερευνητών στον ρόλο των ω-3 στην καρκινογένεση. Συνοπτικώς οι έρευνες έδειξαν ότι η αυξημένη πρόσληψη ω-3 μειώνει τον αριθμό και ταχύτητα εμφάνισης των μεταστάσεων, καλυτερεύουν την απάντηση στην χημειοθεραπεία και ακτινοβολία.

• Άλλες καταστάσεις

Τα ω-3 έχουν πολλαπλές ευεργετικές δράσεις για τον οργανισμό. Βελτιώνουν την πνευμονική νόσο, μειώνουν την ινσουλινοαντίσταση και βοηθούν στο αρχικό στάδιο εκδήλωσης του σακχαρώδη διαβήτη. Καλυτερεύουν τους παραμέτρους του μεταβολικού συνδρόμου, το έκζεμα, το προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, την παχυσαρκία.

Συμπληρώματα διατροφής ω3

Κυκλοφορούν στο φαρμακείο πολλά συμπληρώματα διατροφής ω3 λιπαρών οξέων. Τα ω3 όντας ασταθή θα πρέπει να προστατεύονται από φως, θερμότητα και υγρασία και χρήσιμο είναι να περιέχουν αντιοξειδωτικά που θα αποτρέπουν την οξείδωσή τους.

Τα κυριότερα που κυκλοφορούν είναι:

  • ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ: Προέρχονται από λιπαρά ψάρια ανοικτής θάλασσας και πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας και βιολογικής αξίας χωρίς βαρέα μέταλλα και άλλες ουσίες.
  • KRILL: Ζωοπλαγκτόν με επιστημονικό όνομα Euphausia Superba. Αποτελούν την μεγαλύτερη βιομάζα του πλανήτη. Περιέχουν τα ω-3 σε μορφή φωσφολιπιδίων κυρίως, υψηλής βιοδιαθεσιμότητας, καθώς επίσης, το φλαβονοειδές αντιοξειδωτικό ασταξανθίνη.
  • ΜΟΥΡΟΥΝΕΛΑΙΟ: Ιχθυέλαιο από το ήπαρ του ψαριού μουρούνα. Εκτός από ω-3 περιέχει λιποδιαλυτές βιταμίνες Α και D.
  • ΛΙΝΑΡΟΣΠΟΡΟΣ(FLAX SEED OIL): Το λινέλαιο είναι το φυτικόέλαιο ω-3 λιπαρών οξέων. Επίσης περιέχει το ω-6 λιπαρό οξύ λινέλαϊκό οξύ το οποίο μεταβολίζεται σε γ-λινολενικό οξύ ένα ευεργετικό ω-6.
  • ΝΥΧΤΟΛΟΥΛΟΥΔΟ (EVENING PRIMROSE OIL): Περιέχει κυρίως το ω-6λιπαρό οξύ γ-λινολενικό οξύ. Είναι πολύτιμο ιδιαίτερα για τους διαβητικούς γιατί ο οργανισμός τους δεν μπορεί να μεταβολίσει το λινελαϊκό οξύ σε GLA. Η ανεπάρκεια GLA στους διαβητικούς είναι η αιτία εμφάνισης της διαβητικής περιφερειακής νευροπάθειας. Το νυχτολούλουδο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στις δερματίτιδες, στην αρθρίτιδα και στο προεμμυνοροϊκό σύνδρομο.

Ασφάλεια

Γενικώς τα συμπληρώματα ω λιπαρών οξέων είναι ασφαλή και καλά ανεκτά από τον οργανισμό. Πρέπει να λαμβάνονται μετά το φαγητό. Για να επιτύχουμε δράσεις σε διαταραχές(όπως η μείωση της χοληστερίνης) χρειάζονται μεγάλες δόσεις και γιά κάτι τέτοιο χρειάζεται η συμβουλή και η καθοδήγηση ιατρού.

Χρειάζεται προσοχή σε ανθρώπους που βρίσκονται σε αντιπηκτική αγωγή καθώς και σε διαβητικούς, σε όσες βρίσκονται σε ορμονική θεραπεία ή παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια. Δεν πρέπει τα συμπληρώματα των ιχθυέλαιων να τα διατηρούμε στο ψυγείο ενώ επιβάλλεται να προστατεύονται από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Τα ω λιπαρά οξέα είναι πολύτιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι σημαντικά τόσο γιά την σωματική όσο για την ψυχική μας υγεία.

Αποτελούν «ναυαρχίδα» της μεογειακής διατροφής και επηρεάζουν τον οργανισμό μας στην ολότητά του.

* Φαρμακοποιός

 

προσφορές deals

Τελευταία νέα

Αναρτήθηκε στις 24/04/2023, 20:30 από XRP Live
youtube-id-ocwsigrqhji Ripple and XRP have been making headlines in the crypto world recently. Brad Garlinghouse, the CEO Ripple and XRP have been making...
Αναρτήθηκε στις 17/04/2023, 01:14 από StefWebTv
youtube-id-dhsb7vxl7bi Τελικός κυπέλλου ΕΠΣ Κιλκίς 2022 - 2023 | ΠΑΟΚ Κρηστώνης - Τελικός κυπέλλου ΕΠΣ Κιλκίς 2022 - 2023 | ΠΑΟΚ Κρηστώνης - ΑΠΟΛΛΩΝ...
Αναρτήθηκε στις 17/04/2023, 00:14 από StefWebTv
youtube-id-n6yaqa5kbtk Τελικός κυπέλλου ΕΠΣ Κιλκίς 2022-2023 Τελικός κυπέλλου ΕΠΣ Κιλκίς 2022-2023
Αναρτήθηκε στις 14/04/2023, 19:47 από StefWebTv
youtube-id-l8bql9sq_mc www.360diasasis.gr | 360 Εικονικές περιηγήσεις | 360 Virtual tours services www.360diasasis.gr | 360 Εικονικές περιηγήσεις | 360...
Αναρτήθηκε στις 09/04/2023, 17:53 από StefWebTv
youtube-id-natoetdhxo8 Α' ΕΠΣ Κιλκίς Playoffs 3η αγωνιστική | Αλέξανδρος Κιλκίς - Α' ΕΠΣ Κιλκίς Playoffs 3η αγωνιστική | Αλέξανδρος Κιλκίς - Ποντιακός...
Αναρτήθηκε στις 08/04/2023, 23:12 από StefWebTv
youtube-id-_sr1c7ai26m Α' ΕΠΣ Κιλκίς Playoffs 3η αγωνιστική | Αλέξανδρος Κιλκίς - Α' ΕΠΣ Κιλκίς Playoffs 3η αγωνιστική | Αλέξανδρος Κιλκίς - Ποντιακός...
Αναρτήθηκε στις 05/04/2023, 19:48 από StefWebTv
youtube-id-hmwhg1g6os 360 Google street view για επιχειρήσεις. 360 Google street view για επιχειρήσεις.
Αναρτήθηκε στις 04/04/2023, 16:36 από StefWebTv
youtube-id-jv8l-juq4h8 Βίντεο Εικονικής περιήγησης Μικροβιολογικού Ιατρείου Βίντεο Εικονικής περιήγησης Μικροβιολογικού Ιατρείου κ. Δημητρίου Παραστατίδη...

Η ιστοσελίδα  kilkistoday.gr χρησιμοποιεί cookies για την διασφάλιση καλύτερης εμπειρίας στην ιστοσελίδα – Συνεχίζοντας την περιήγηση σας στην ιστοσελίδα μας, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies.